Wskazania do embolizacji jako metody leczenia mięśniaków

Do embolizacji kwalifikują się miesiączkujące pacjentki z rozpoznanymi tzw. objawowymi mięśniakami. Szczególnym zaleceniem do przeprowadzania zabiegu jest współistnienie chorób, stanowiących przeciwwskazanie do leczenia operacyjnego lub znacząco podnoszących ryzyko powikłań operacji. Jest to także rozwiązanie dla pacjentek, u których przeprowadzone w przeszłości leczenie operacyjne nie przyniosło oczekiwanego skutku np. z powodu ponownego pojawienia się mięśniaków.

Każdorazowo przed zabiegiem konieczna jest konsultacja ginekologiczna oraz wykonanie szeregu badań (m.in. USG przezpochwowe, rezonans magnetyczny, morfologia krwi, biopsja endometrium, posiew z pochwy czy badania stężeń wybranych hormonów). Badania te pozwalają na precyzyjne określenie ilości mięśniaków, ich położenia oraz stanu otaczających je tkanek a także umożliwiają oszacowanie ryzyka powikłań zabiegu.

Przeciwwskazania do UAE

Podczas kwalifikacji do zabiegu lekarz musi wykluczyć inne przyczyny, które mogą prowadzić do zaburzeń krwawienia i powodować objawy podobne do mięśniaków (np. nowotwór trzonu macicy, adenomioza).

Podczas badania może się okazać, że w macicy występują nie mięśniaki, a innego typu zmiany chorobowe np. polip endometrialny.

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do embolizacji tętnicy macicznej są: mięśniaki nie dające objawów klinicznych, obecność uszypułowanego mięśniaka podsurowicówkowego, mięśniaki olbrzymie, podejrzenie nowotworu, ciąża, ostra infekcja w obrębie miednicy mniejszej i guzy jajników.

Względnymi przeciwwskazaniami są: chęć zajścia w ciążę w przyszłości, obecność uszypułowanego mięśniaka podśluzówkowego, nadwrażliwość na kontrast podawany dożylnie podczas UAE, niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, zaburzenia krzepnięcia i endometrioza.

Jak przebiega zabieg embolizacji tętnic macicznych?

UAE przeprowadzana jest przez radiologa zabiegowego, który we współpracy z ginekologiem dokonuje kwalifikacji do zabiegu. Ta małoinwazyjna metoda leczenia mięśniaków polega na przezskórnym, wprowadzeniu materiału embolizacyjnego (w postaci małych kuleczek) do tętnic macicznych za pomocą cienkiego cewnika.

Powoduje to zamknięcie dopływu krwi do mięśniaka, w efekcie czego dochodzi do jego niedokrwienia, stopniowej martwicy i zmniejszenia guza. Za każdym razem po wykonanym zabiegu embolizacji indywidualnie oceniana jest jego skuteczność. Lekarz określa stopień zmniejszenia się mięśniaków oraz prawdopodobieństwo przedwczesnego wygaśnięcia aktywności jajników, ponieważ u niektórych pacjentek tętnice maciczne posiadają połączenia z naczyniami, doprowadzającymi krew do jajnika. Dlatego przed i po wykonaniu tego zabiegu należy ocenić funkcję jajników.

Powikłania po UAE

Częstość powikłań po UAE i miomektomii/histerektomii jest porównywalna. Powikłania UAE, do których należą najczęściej „rodzący się” mięśniak przez szyjkę macicy z koniecznością wykonania histerektomii, martwica mięśniaka, bardzo silne dolegliwości bólowe i gorączka, zmuszające do pobytu w szpitalu, występują w kilku do kilkunastu procentach przypadków. Przez pierwsze tygodnie po zabiegu pacjentkom może dokuczać uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej.

Jak wynika z przeprowadzonych dotychczas badań embolizacja tętnic macicznych zwiększa ryzyko powikłań przyszłej ciąży takich jak poronienia czy krwotoki oraz zwiększa prawdopodobieństwo zakończenia ciąży drogą cesarskiego cięcia. Dlatego u kobiet, które nie rodziły lub planują ciążę w przyszłości preferowane są zabiegi operacyjnego usuwania mięśniaków, oszczędzające macicę. Nie gwarantuje to jednak, że nie pojawią się nowe mięśniaki, poza tym ciąża po takiej operacji jest uważana za ciążę wysokiego ryzyka.

W kilka/kilkanaście godzin po UAE występuje ostry ból w związku z tzw. zespołem poembolizacyjnym. Ból ten bywa bardziej nasilony aniżeli po operacji brzusznej i wymaga zastosowania u większości pacjentek silnie działających leków przeciwbólowych takich jak morfina.

Korzyści z embolizacji

Najważniejszymi atutami embolizacji są niewielka inwazyjność oraz krótki czas wykonywania zabiegu i pobytu w szpitalu. Po embolizacji, która trwa około 40 minut oraz zaledwie ok. 24-godzinnej hospitalizacji, pacjentka nie musi przejmować się blizną, ponieważ na skórze pozostaje jedynie ślad po nakłuciu wielkości ok. 2 mm.

Również czas rekonwalescencji jest zdecydowanie krótszy, niż w przypadku tradycyjnych metod. Po zabiegu zalecany jest zaledwie kilkudniowy odpoczynek w domu oraz wystrzeganie się ciężkiego wysiłku przez 28 dni.

Zastosowanie tej metody leczenia mięśniaków wiąże się z wysokim poziomem satysfakcji pacjentek. Po UAE dochodzi do ustąpienia lub zmniejszenia obfitego miesiączkowania w 64-96% przypadków. 71-94% pacjentek jest zadowolonych z wyników leczenia tą metodą.

Satysfakcja i wskaźniki skuteczności klinicznej po UAE są porównywalne z satysfakcją i poprawą po operacyjnym wyłuszczeniu mięśniaka.

Embolizacja tętnic macicznych wydaje się obiecującą alternatywą w stosunku do metod operacyjnych leczenia mięśniaków, potrzeba jednak długiego okresu obserwacji pacjentek po tych zabiegach, aby ocenić trwałość ich efektów oraz precyzyjnie określić, które kobiety są najlepszymi kandydatkami do tego zabiegu.